Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

the faculty

  • 1 COGITATIVA VIRTUS (THE COGITATIVE FACULTY)

    познавательная способность; высшая способность чувствующей души, главенствующая над всеми другими способностями. Согласно Фоме Аквинскому, высшая чувственная сила называется мышлением, и присуща она только человеку, у которого разумная душа возвышается над чувственностью, в то время как у животных эта функция заменена естественными реакциями (инстинктами).

    Латинский словарь средневековых философских терминов > COGITATIVA VIRTUS (THE COGITATIVE FACULTY)

  • 2 sensus

    1.
    sensus, a, um, Part. of sentio.
    2. I.
    Corporeal, perception, feeling, sensation:

    omne animal sensus habet: sentit igitur et calida et frigida et dulcia et amara, nec potest ullo sensu jucunda accipere et non accipere contraria: si igitur voluptatis sensum capit, doloris etiam capit. etc.,

    Cic. N. D. 3, 13, 32:

    moriendi sensum celeritas abstulit,

    id. Lael. 3, 12:

    si quis est sensus in morte,

    id. Phil. 9, 6, 13:

    (Niobe) posuit sensum saxea facta mali,

    Ov. P. 1, 2, 32:

    sensum voluptatemque percipere,

    Plin. Ep. 1, 10, 12. [p. 1671] —
    B.
    A sense, capacity for feeling:

    ut idem interitus sit animorum et corporum nec ullus sensus maneat, etc.,

    Cic. Lael. 4, 14:

    tactus corporis est sensus,

    Lucr. 2, 435:

    oculorum,

    id. 3, 361; so,

    oculorum, aurium,

    Cic. Tusc. 5, 38, 111; id. Fin. 2, 16, 52; id. Div. 2, 52, 107; cf.

    videndi,

    id. de Or. 2, 87, 357:

    audiendi,

    id. Rep. 6, 18, 19:

    quod neque oculis neque auribus neque ullo sensu percipi potest,

    id. Or. 2, 8:

    quamquam oriretur (tertia philosophiae pars) a sensibus, tamen non esse judicium veritatis in sensibus,

    id. Ac. 1, 8, 30:

    res subjectae sensibus,

    id. ib. 1, 8, 31:

    gustatus, qui est sensus ex omnibus maxime voluptarius,

    id. de Or. 3, 25, 99:

    sensus autem interpretes ac nuntii rerum in capite et facti et conlocati sunt,

    id. N. D. 2, 56, 140:

    omne animal sensus habet,

    id. ib. 3, 13, 32:

    carent conchae visu, omnique sensu alio quam cibi et periculi,

    Plin. 9, 30, 48, § 90:

    ab eā parte opus orsus, ut a sensu ejus, averteret,

    Curt. 4, 6, 9.—
    II.
    Mental, feeling, sentiment, emotion, affection; sense, understanding, capacity; humor, inclination, disposition, frame of mind, etc.:

    ipse in commovendis judicibus eis ipsis sensibus, ad quos illos adducere vellem, permoverer,

    Cic. de Or. 2, 45, 189:

    an vos quoque hic innocentium cruciatus pari sensu doloris adficit?

    id. Verr. 2, 5, 46, § 123:

    vestri sensus ignarus,

    id. Mil. 27, 72:

    humanitatis,

    id. Verr. 2, 1, 18, § 47; id. Rosc. Am. 53, 154:

    applicatio animi cum quodam sensu amandi... ut facile earum (bestiarum) sensus appareat... sensus amoris exsistit, etc.,

    id. Lael. 8, 27; cf.:

    ipsi intellegamus naturā gigni sensum diligendi,

    id. ib. 9, 32:

    meus me sensus, quanta vis fraterni sit amoris, admonet,

    id. Fam. 5, 2, 10:

    utere argumento ipse sensus tui,

    id. Rep. 1, 38, 59:

    nihil est tam molle, tam aut fragile aut flexibile quam voluntas erga nos sensusque civium,

    id. Mil. 16, 42:

    quae mihi indigna et intolerabilia videntur, ea pro me ipso et animi mei sensu ac dolore pronuntio,

    id. Rosc. Am. 44, 129.—
    2.
    Opinion, thought, sense, view:

    animi,

    Cic. de Or. 2, 35, 148:

    valde mihi placebat sensus ejus de re publicā,

    id. Att. 15, 7:

    (orator) ita peragrat per animos hominum, ita sensus mentesque pertractat, ut, etc.,

    id. de Or. 1, 51, 222 sq.:

    qui est iste tuus sensus, quae cogitatio? Brutos ut non probes, Antonios probes?

    id. Phil. 10, 2, 4:

    dissidenti sensus suos aperire,

    Nep. Dion, 8, 2:

    sensus reconditi,

    Plin. Ep. 2, 3, 2.—
    3.
    Esp., the common feelings of humanity, the moral sense, taste, discretion, tact in intercourse with men, often called in full sensus communis (sometimes with hominum), and often in other phrases of similar force:

    ut in ceteris (artium studiis) id maxime excellat, quod longissime sit ab imperitorum intellegentiā sensuque disjunctum, in dicendo autem vitium vel maximum sit a volgari genere orationis atque a consuetudine communis sensus abhorrere,

    Cic. de Or. 1, 3, 12:

    quae versantur in sensu hominum communi,

    id. ib. 2, 16, 68; id. Planc. 13, 31:

    communis ille sensus in aliis fortasse latuit,

    id. ib. 14, 34; Hor. S. 1, 3, 66:

    sit in beneficio sensus communis,

    Sen. Ben. 1, 12, 3; id. Ep. 5, 4; 105, 3; Quint. 1, 2, 20:

    rarus sensus communis in illā fortunā,

    Juv. 8, 73. — Plur., Cic. Clu. 6, 17:

    ea sunt in communibus infixa sensibus,

    id. de Or. 3, 50, 195; so,

    vulgaris popularisque sensus,

    id. ib. 1, 23, 108:

    haec oratio longe a nostris sensibus abhorrebat,

    id. ib. 1, 18, 83; cf.:

    mirari solebam istum in his ipsis rebus aliquem sensum habere, quem scirem nullā in re quicquam simile hominis habere,

    id. Verr. 2, 4, 14, § 33.—
    B.
    Transf. (in the poets, and also in prose after the Aug. per.), of the thinking faculty, sense, understanding, mind, reason (syn.: mens, ratio).
    1.
    In gen. (rare):

    misero quod omnes Eripit sensus mihi,

    Cat. 51, 6; cf.:

    tibi sensibus ereptis mens excidit,

    id. 66, 25; Ov. M. 3, 631; 14, 178:

    (quibus fortuna) sensum communem abstulit,

    common sense, Phaedr. 1, 7, 4 (in another signif., v. supra, II. A. fin., and infra, 2. fin.):

    eam personam, quae furore detenta est, quia sensum non habet, etc.,

    Dig. 24, 3, 22, § 7:

    nec potest animal injuriam fecisse, quod sensu caret,

    ib. 9, 1, 1, § 3.—
    2.
    In partic., of discourse.
    a.
    Abstr., sense, idea, notion, meaning, signification (syn.: sententia, notio, significatio, vis; poet. and post-Aug.; freq. in Quint.): nec testamenti potuit sensus colligi, Phaedr. 4, 5, 19:

    verba, quibus voces sensusque notarent,

    Hor. S. 1, 3, 103:

    is verbi sensus,

    Ov. F. 5, 484:

    quae verbis aperta occultos sensus habent,

    Quint. 8, 2, 20:

    ambiguitas, quae turbare potest sensum,

    id. 8, 2, 16:

    verba duos sensus significantia,

    id. 6, 3, 48: allêgoria aliud verbis, aliud sensu ostendit, id. 8, 6, 44:

    Pomponium sensibus celebrem, verbis rudem,

    Vell. 2, 9, 5:

    horum versuum sensus atque ordo sic, opinor, est,

    Gell. 7, 2, 10:

    egregie dicta circa eumdem sensum tria,

    Sen. Ep. 7, 10.—Introducing a quotation:

    erat autem litterarum sensus hujusmodi,

    Amm. 20, 8, 4.—With gen. person:

    salvo modo poëtae sensu,

    the meaning, Quint. 1, 9, 2.—
    b.
    Concr., a thought expressed in words, a sentence, period (postAug.):

    sensus omnis habet suum finem, poscitque naturale intervallum, quo a sequentis initio dividatur,

    Quint. 9, 4, 61; 7, 10, 16; cf. id. 11, 2, 20:

    puer ut sciat, ubi claudatur sensus,

    id. 1, 8, 1:

    ridendi, qui velut leges prooemiis omnibus dederunt, ut intra quattuor sensus terminarentur,

    id. 4, 1, 62:

    verbo sensum cludere multo optimum est,

    id. 9, 4, 26 et saep.—Hence, communes sensus (corresp. with loci), commonplaces, Tac. Or. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > sensus

  • 3 ratiō

        ratiō ōnis, f    [RA-], a reckoning, numbering, casting up, account, calculation, computation: ut par sit ratio acceptorum et datorum: quibus in tabulis ratio confecta erat, qui numerus domo exisset, etc., Cs.: auri ratio constat, the account tallies: rationem argenti ducere, reckoning: pecuniae habere rationem, to take an account: ratione initā, on casting up the account, Cs.: mihimet ineunda ratio est: (pecuniam) in rationem inducere, bring into their accounts: aeraria, the rate of exchange (the value of money of one standard in that of another): rationes ad aerarium continuo detuli, rendered accounts: rationes cum publicanis putare: rationes a colono accepit: longis rationibus assem in partīs diducere, calculations, H.— A list, manifest, protocol, report, statement: cedo rationem carceris, quae diligentissime conficitur.— A transaction, business, matter, affair, concern, circumstance: re ac ratione cum aliquo coniunctus: in publicis privatisque rationibus, Cs.: nummaria: popularis: comitiorum: ad omnem rationem humanitatis: meam.—Plur., with pron poss., account, interest, advantage: alquis in meis rationibus tibi adiungendus: alienum suis rationibus existimans, etc., inconsistent with his interests, S.—Fig., a reckoning, account, settlement, computation, explanation: rationem reddere earum rerum: secum has rationes putare, T.: initā subductāque ratione scelera meditantes, i. e. after full deliberation: quod posteaquam iste cognovit, hanc rationem habere coepit, reflection: totius rei consilium his rationibus explicabat, ut si, etc., upon the following calculation, Cs.: ut habere rationem possis, quo loco me convenias, etc., i. e. means of determining: semper ita vivamus, ut rationem reddendam nobis arbitremur, must account to ourselves: si gravius quid acciderit, abs te rationem reposcent, will hold you responsible, Cs.— Relation, reference, respect, connection, community: (agricolae) habent rationem cum terrā, quae, etc., have to do: cum omnibus Musis rationem habere: omnes, quibuscum ratio huic est.— A respect, regard, concern, consideration, care: utriusque (sc. naturae et fortunae) omnino habenda ratio est in deligendo genere vitae: (deos) piorum et impiorum habere rationem: sauciorum et aegrorum habitā ratione, Cs.: propter rationem brevitatis, out of regard for: habeo rationem, quid a populo R. acceperim, consider: neque illud rationis habuisti, provinciam ad summam stultitiam venisse? did you not consider?—Course, conduct, procedure, mode, manner, method, fashion, plan, principle: tua ratio est, ut... mea, ut, etc.: defensionis ratio viaque: itaque in praesentiā Pompei sequendi rationem omittit, Cs.: in philosophiā disserendi: ut, quo primum curreretur, vix ratio iniri possit, Cs.: hoc aditu laudis vitae meae rationes prohibuerunt, plan of life.—Arrangement, relation, condition, kind, fashion, way, manner, style: ratio atque usus belli, the art and practice of war, Cs.: novae bellandi rationes, Cs.: quorum operum haec erat ratio, etc., Cs.: rationem pontis hanc instituit; tigna bina, etc., Cs.: iuris: haec eadem ratio est in summā totius Galliae, Cs.: eādem ratione, quā pridie, ab nostris resistitur, Cs: quid refert, quā me ratione cogatis?: nullā ratione, Cs.: tota ratio talium largitionum genere vitiosa est, principle.—The faculty of computing, judgment, understanding, reason, reasoning, reflection: Ita fit, ut ratio praesit, appetitus obtemperet: homo, quod rationis est particeps, causas rerum videt: lex est ratio summa: ut, quos ratio non posset, eos ad officium religio duceret: si ratio et prudentia curas aufert, H.: mulier abundat audaciā, consilio et ratione deficitur: Arma amens capio, nec sat rationis in armis, V.: ratione fecisti, sensibly.—Ground, motive, reason: quid tandem habuit argumenti aut rationis res, quam ob rem, etc.: nostra confirmare argumentis ac rationibus: noverit orator argumentorum et rationum locos: ad eam sententiam haec ratio eos deduxit, quod, etc., Cs.: rationibus conquisitis de voluptate disputandum putant: Num parva causa aut prava ratiost? reason, excuse, T.— Reasonableness, reason, propriety, law, rule, order: omnia, quae ratione docentur et viā, reasonably and regularly: ut ratione et viā procedat oratio: quae res ratione modoque Tractari non volt, H.: intervallis pro ratā parte ratione distinctis, divided proportionally by rule: vincit ipsa rerum p. natura saepe rationem, system.—A theory, doctrine, system, science: haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere: Epicuri, doctrine: Stoicorum: ratio vivendi... ratio civilis, the art of living... statesmanship.—Knowledge, science. si qua (est in me) huiusce rei ratio aliqua.— A view, opinion, conviction: Mea sic est ratio, T.: cum in eam rationem pro suo quisque sensu loqueretur: cuius ratio etsi non valuit, N.
    * * *
    I II
    account, reckoning; plan; prudence; method; reasoning; rule; regard

    Latin-English dictionary > ratiō

  • 4 memoria

    mĕmŏrĭa, ae, f. [memor].
    I.
    The faculty of remembering, memory, recollection (class.):

    ubi me fugiet memoria,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 2:

    Edepol, memoria's optumad,

    id. Mil. 1, 1, 45:

    bona,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    segnis ac lenta,

    Sen. Ep. 74, 1:

    tenacissima,

    Quint. 1, 1, 19:

    Hortensius memoriā tantā fuit, ut, etc.,

    Cic. Brut. 88, 301:

    hoc in memoria mea penitus insedit,

    id. de Or. 2, 28, 122:

    in memoriam redigere,

    to recall to mind, recollect, id. Fam. 1, 9, 9; so,

    in memoriam reducere,

    id. Inv 1, 52, 98 memoriā comprehendere, to hold in the memory, commit to memory, id. do Or. 1, 34, 154:

    memoriā tenere,

    id. Sen. 4, 12; Caes. B. G. 1, 14:

    memoriā custodire,

    Cic. de Or. 1, 28, 127:

    memoriam agitare,

    to exercise the memory, Quint. 1, 8, 14:

    habere in memoriā,

    to remember, Ter. And. 1, 1, 13:

    hoc est mihi in memoriā,

    in my recollection, Cic. Sull. 13, 37:

    deponere aliquid ex memoriā,

    to forget a thing, id. ib. 6, 18:

    memoriam alicujus deponere,

    to forget, Caes. B. G. 1, 14:

    si memoria fefellerit,

    Quint. 11, 3, 127:

    hoc fugit memoriam meam,

    has escaped my recollection, id. 4, 5, 3:

    Carthaginem excidisse de memoriā,

    Liv. 29, 19, 12; cf.:

    memoriā cedere,

    id. 2, 33, 9:

    memoriā abire,

    id. 2, 4, 2 ut mea memoria est, Cic. Att. 13, 31, 4:

    ex memoriā exponam,

    from memory, id. Cat. 3, 6, 13.—
    II.
    Memory, remembrance:

    si quid faciendumst mulieri male... Ibi ei inmortalis memoriast meminisse,

    Plaut. Mil. 3, 3, 15: verterunt sese memoriae, remembrances are altered, i. e. times are changed, id. Truc. 2, 1, 10:

    memoriā dign' viri,

    Cic. Fin. 5, 1, 2:

    nostrae,

    id. Fam. 8, 3, 3:

    memoriae prodere sermonem alicujus,

    to hand down to posterity, to leave in writing, to record, id. de Or. 3, 4, 14:

    memoriam prodere,

    to transmit, hand down, Caes. B. G. 1, 13:

    traditur memoriae, prolapsum cecidisse,

    it is related, Liv. 5, 21:

    vivit, vivetque per omnium saeculorum memoriam,

    Vell. 2, 66, 5:

    (oratio) ad memoriam laudum domesticarum,

    Cic. Brut. 16, 62:

    quorum memoria et recordatio jucunda sane fuit,

    id. ib. 2, 9:

    memoria immortalis,

    Nep. Att. 11, 5.—
    B.
    Transf.
    1.
    The time of remembrance, period of recollection, time:

    multi superiori memoriā se in alias civitates contulerunt,

    in earlier times, Cic. Balb. 12, 28:

    Cratippus princeps hujus memoriae philosophorum,

    in our time, at the present time, id. Off. 3, 2, 5:

    quod persaepe et nostrā, et patrum memoriā acci dit,

    id. Font. 7, 13:

    usque ad nostram memoriam,

    id. Imp. Pomp. 18, 54:

    quod in omni memoriā est omnino inauditum,

    id. Vatin. 14, 33:

    post hominum memoriam,

    since the memory of man, id. Cat. 1, 7, 16:

    paulo supra hanc memoriam,

    a little before this, a short time since, Caes. B. G. 6, 19.—
    2.
    An historical account, relation, narration:

    liber, quo iste omnium rerum memoriam breviter complexus est,

    Cic. Brut. 3, 14:

    de Magonis interitu duplex memoria prodita est,

    Nep. Hann. 8, 2:

    memoriam vitae prosā oratione composuit,

    Suet. Claud. 1 fin.
    b.
    Concr., a written account, narrative, memoir:

    quispiam ex his, qui se ad litteras memoriasque veteres dediderat,

    Gell. 2, 21, 6:

    in veteribus memoriis scriptum legimus,

    id. 4, 6, 1; 7, 8, 1:

    sine ullā pristini auctoris memoriā,

    Suet. Dom. 5.—
    c.
    (Eccl. Lat.) A monument, esp. a Christian church as a memorial of a saint or monument of a martyr:

    in memoriā Cypriani manere,

    Aug. Conf 5, 8, 3: memoriae martyrum templis deorum succedunt, id. Civ. Dei, 26, 5;

    22, 8, 11 and 12 al.: memoriam sibi et suis com parare,

    Inscr. Grut. 827, 8.—
    III.
    Personified, the goddess of memory, = Mnemosyne, Afran. ap. Gell. 13, 8, 3:

    Jovis (filias, ex memoria uxore,

    Arn. 3, c. 37.

    Lewis & Short latin dictionary > memoria

  • 5 mutum

    mūtus, a, um, adj. [root mu-, to shut; Sanscr. mūkas, dumb; Gr. mutis, muaô; cf. Lat. mussare], dumb, mute (class.; cf.: infans, elinguis).
    I.
    Lit., that does not speak, silent.—Of creatures who do not possess the faculty of speech, and can utter only inarticulate sounds:

    pecudes,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, § 24:

    bestiae,

    id. Fin. 1, 21, 71:

    agna,

    Hor. S. 2, 3, 219:

    armenta,

    Stat. Th. 5, 334:

    animalia,

    Juv. 8, 56:

    satius est mutum esse quam quod nemo intellegat dicere,

    Cic. Phil. 3, 9, 22:

    subjugale, animal,

    Vulg. 2 Pet. 2, 16:

    vere dici potest, magistratum legem esse loquentem, legem autem mutum magistratum,

    Cic. Leg. 3, 1, 2: papae! Jugularas hominem: quid ille? Thr. Mutus illico, he was struck speechless, was silent, could not say a word more, Ter. Eun. 3, 1, 27:

    ad mandata mancus est, caecus, mutus,

    Plaut. Merc. 3, 4, 45: mutum dices, you shall call me dumb, i. e. I will not say a word, id. Heaut. 4, 4, 26:

    omnis pro nobis gratia muta fuit,

    has not spoken a word, Ov. P. 2, 7, 52:

    mutus aspectus miserorum lacrimas movet,

    Quint. 6, 1, 26:

    numquam vox est de te mea muta,

    i. e. I have never ceased to praise thee, Ov. Tr. 5, 14, 17:

    dolore lyra est,

    id. H. 15, 198:

    spiritus,

    which makes one mute, Vulg. Marc. 9, 16; 9, 24.—Of that which utters no sound, dumb, mute, silent:

    tintinnabulum,

    Plaut. Trin. 4, 2, 163:

    imago,

    Cic. Cat. 3, 5:

    mare,

    the silent sea, Plaut. Mil. 3, 1, 69:

    consonantes,

    which cannot be pronounced alone, mutes, Quint. 1, 4, 6: artes, the plastic arts, arts of design, opp. to eloquence, Cic. de Or. 3, 7; also, artes, the silent arts, i. e. which do not concern themselves with language, as medicine, Verg. A. 12, 397:

    scientia,

    i. e. which does not impart the power of speaking, Quint. 5, 10, 119:

    instrumentum fundi,

    i. e. wagons, carts, Varr. R. R. 1, 17:

    magistri,

    i. e. books, Gell. 14, 2, 1:

    lapides,

    that say nothing, have no inscriptions on them, Hyg. de Lim. p. 156 Goes.: muta exta dicuntur, quibus nihil divinationis aut deorum responsi inesse animadvertunt, contra adjutoria, quae certum aliquid eventurum indicant, Paul. ex Fest. p. 157 Müll.:

    simulacra muta,

    dumb idols, Vulg. 1 Cor. 12, 2.—
    II.
    Transf., of places where no sound is heard, silent, still:

    mutum forum, elinguem curiam, tacitam et fractam civitatem videbatis,

    Cic. post Red. 1, 3:

    solitudo,

    id. Mil. 19:

    spelunca,

    Stat. Ach. 1, 239.—Of times:

    nullum fuit tempus, quod magis debuerit mutum esse a litteris,

    in which nothing should have been written, Cic. Att. 8, 14, 1:

    silentia noctis,

    the deep silence of night, Ov. M. 7, 184.—Of things of which nothing is said:

    mutum aevum,

    not celebrated, unsung, Sil. 3, 579.—As subst.
    A.
    mūtus, i, m., a dumb person, a mute (ante- and postclass): Char. Quin taces? Eut. Muto imperas, Plaut. Merc. 2, 4, 26: sicut mutus, Vulg. [p. 1182] Psa. 38, 13:

    aperta erit lingua mutorum,

    id. Isa. 35, 6; Lact. 4, 15, 8:

    mutum neque stipulari neque promittere posse palam est,

    Gai. Inst. 3, 105.—
    B.
    mūtum, i, n. (sc. animal), a dumb creature, brute:

    separat hoc nos A grege mutorum,

    Juv. 15, 143.

    Lewis & Short latin dictionary > mutum

  • 6 mutus

    mūtus, a, um, adj. [root mu-, to shut; Sanscr. mūkas, dumb; Gr. mutis, muaô; cf. Lat. mussare], dumb, mute (class.; cf.: infans, elinguis).
    I.
    Lit., that does not speak, silent.—Of creatures who do not possess the faculty of speech, and can utter only inarticulate sounds:

    pecudes,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, § 24:

    bestiae,

    id. Fin. 1, 21, 71:

    agna,

    Hor. S. 2, 3, 219:

    armenta,

    Stat. Th. 5, 334:

    animalia,

    Juv. 8, 56:

    satius est mutum esse quam quod nemo intellegat dicere,

    Cic. Phil. 3, 9, 22:

    subjugale, animal,

    Vulg. 2 Pet. 2, 16:

    vere dici potest, magistratum legem esse loquentem, legem autem mutum magistratum,

    Cic. Leg. 3, 1, 2: papae! Jugularas hominem: quid ille? Thr. Mutus illico, he was struck speechless, was silent, could not say a word more, Ter. Eun. 3, 1, 27:

    ad mandata mancus est, caecus, mutus,

    Plaut. Merc. 3, 4, 45: mutum dices, you shall call me dumb, i. e. I will not say a word, id. Heaut. 4, 4, 26:

    omnis pro nobis gratia muta fuit,

    has not spoken a word, Ov. P. 2, 7, 52:

    mutus aspectus miserorum lacrimas movet,

    Quint. 6, 1, 26:

    numquam vox est de te mea muta,

    i. e. I have never ceased to praise thee, Ov. Tr. 5, 14, 17:

    dolore lyra est,

    id. H. 15, 198:

    spiritus,

    which makes one mute, Vulg. Marc. 9, 16; 9, 24.—Of that which utters no sound, dumb, mute, silent:

    tintinnabulum,

    Plaut. Trin. 4, 2, 163:

    imago,

    Cic. Cat. 3, 5:

    mare,

    the silent sea, Plaut. Mil. 3, 1, 69:

    consonantes,

    which cannot be pronounced alone, mutes, Quint. 1, 4, 6: artes, the plastic arts, arts of design, opp. to eloquence, Cic. de Or. 3, 7; also, artes, the silent arts, i. e. which do not concern themselves with language, as medicine, Verg. A. 12, 397:

    scientia,

    i. e. which does not impart the power of speaking, Quint. 5, 10, 119:

    instrumentum fundi,

    i. e. wagons, carts, Varr. R. R. 1, 17:

    magistri,

    i. e. books, Gell. 14, 2, 1:

    lapides,

    that say nothing, have no inscriptions on them, Hyg. de Lim. p. 156 Goes.: muta exta dicuntur, quibus nihil divinationis aut deorum responsi inesse animadvertunt, contra adjutoria, quae certum aliquid eventurum indicant, Paul. ex Fest. p. 157 Müll.:

    simulacra muta,

    dumb idols, Vulg. 1 Cor. 12, 2.—
    II.
    Transf., of places where no sound is heard, silent, still:

    mutum forum, elinguem curiam, tacitam et fractam civitatem videbatis,

    Cic. post Red. 1, 3:

    solitudo,

    id. Mil. 19:

    spelunca,

    Stat. Ach. 1, 239.—Of times:

    nullum fuit tempus, quod magis debuerit mutum esse a litteris,

    in which nothing should have been written, Cic. Att. 8, 14, 1:

    silentia noctis,

    the deep silence of night, Ov. M. 7, 184.—Of things of which nothing is said:

    mutum aevum,

    not celebrated, unsung, Sil. 3, 579.—As subst.
    A.
    mūtus, i, m., a dumb person, a mute (ante- and postclass): Char. Quin taces? Eut. Muto imperas, Plaut. Merc. 2, 4, 26: sicut mutus, Vulg. [p. 1182] Psa. 38, 13:

    aperta erit lingua mutorum,

    id. Isa. 35, 6; Lact. 4, 15, 8:

    mutum neque stipulari neque promittere posse palam est,

    Gai. Inst. 3, 105.—
    B.
    mūtum, i, n. (sc. animal), a dumb creature, brute:

    separat hoc nos A grege mutorum,

    Juv. 15, 143.

    Lewis & Short latin dictionary > mutus

  • 7 divinatio

    dīvīnātĭo, ōnis, f. [divino].
    I.
    The faculty of foreseeing, predicting, divination, mantikê (cf.:

    augurium, auspicium, vaticinium, praesagium, praedictio),

    Cic. Div. 1, 1; 2, 5, 13; 2, 63, 130; id. N. D. 1, 22, 55; id. Leg. 2, 13, 32; id. Rosc. Am. 34, 96; Nep. Att. 9, 1; 16 fin.:

    animi,

    Cic. Fam. 3, 13:

    mendax,

    Vulg. Ezech. 13, 7.—
    II.
    Jurid. t. t., an examination, as to which of several accusers presenting themselves was the most proper to conduct the accusation. So the title of Cicero's oration against Caecilius: Divinatio in Caecilium; cf. Ascon. Argum.; Quint. 3, 10, 3; 7, 4, 33; Gell. 2, 4; Cic. Q. Fr. 3, 2, 1; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 3; Suet. Caes. 55.

    Lewis & Short latin dictionary > divinatio

  • 8 intellectus

    1.
    intellectus, a, um, Part., from intellego.
    2.
    intellectus, ūs, m. [intellego], a perceiving, discerning.
    I.
    Lit., perception, discernment by the senses:

    saporum,

    Plin. 11, 37, 65, § 174:

    acrimoniae,

    id. 19, 8, 54, § 171:

    nec est intellectus ullus in odore vel sapore,

    i. e. the poison cannot be perceived either by the taste or smell, id. 11, 53, 116, § 280:

    intellectus in cortice protinus peritis,

    good judges know a tree by its bark, id. 16, 39, 76, § 196.—
    II.
    Trop.
    A.
    Understanding, comprehension:

    quīs neque boni intellectus neque mali cura,

    Tac. A. 6, 36:

    alicujus rei intellectum amittere,

    Sen. Ben. 3, 17:

    capere intellectum disciplinarum,

    Quint. 1, 1, 15:

    intellectu consequi aliquid,

    id. 2, 5, 22:

    elephantis intellectus sermonis patrii,

    Plin. 8, 1, 1, § 1:

    nullum animal minus docile existimatur minorisve intellectus,

    id. 29, 6, 34, § 106:

    dissimulare intellectum insidiarum,

    Tac. A. 13, 38:

    intellectu carere,

    to be unintelligible, Quint. 1, 1, 28:

    rudis Corinthiorum,

    Vell. 1, 13, 5: intellectum habere, to be understood:

    hiems et ver et aestas intellectum ac vocabula habent, autumni perinde nomen ac bona ignorantur,

    Tac. G. 26.—
    B.
    Meaning, sense, signification of a word:

    verba quaedam diversos intellectus habent, ut cerno,

    Quint. 7, 9, 2:

    in obscenum intellectum sermo detortus,

    id. 8, 3, 44; id. 1, 7, 13.—
    C.
    Knowledge of a language, understanding:

    Latini sermonis intellectum habere,

    Gai. Inst. 3, 93.—
    D.
    Understanding, i. e. the faculty of understanding, intellect:

    per analogiam nostro intellectu et honestum et bonum judicante,

    Sen. Ep. 120:

    in errorem intellectum inducere,

    App. Dogm. Plat. 1, p. 7, 3:

    intellectu carere,

    to be without understanding, Dig. 29, 2, 92:

    aliquem intellectum habere,... nullum intellectum habere,

    Gai. Inst. 3, 109.

    Lewis & Short latin dictionary > intellectus

  • 9 memoria

        memoria ae, f    [memor], memory, remembrance: oratio memoriā digna: memoriae prodere, eum liberatum (esse), hand down to posterity: memoriam prodere, transmit, Cs.: traditur memoriae prolapsum cecidisse, is related, L.: quorum memoria iucunda fuit: immortalis, N.— The faculty of remembering, memory, recollection: haec habui in memoriā, T.: Hortensius memoriā tantā fuit, ut, etc.: in memoriam redigere, recall to mind: memoriā comprehendere, commit to memory: causam memoriā complecti: memoriā custodire: habere in memoriā, remember, T.: hoc est mihi in memoriā, in my recollection: ex memoriā insidias deponere, forget: iniuriarum memoriam deponere, forget, Cs.: Carthaginem excidisse de memoriā, L.: ut mea memoria est: ex memoriā exponam, from memory.—The time of remembrance, period of recollection, time: illimque ad nostram memoriam, S.: paulo supra hanc memoriam, not long ago, Cs.: superiore memoriā, in earlier times: princeps huius memoriae philosophorum, of our time: post hominum memoriam, since the memory of man.—An historical account, relation, narration, record: liber, quo iste omnem rerum memoriam breviter complexus est: memoria ex annalibus repetita, L.: carmina, unum memoriae et annalium genus, Ta.
    * * *
    memory, recollection; history; time within memory

    Latin-English dictionary > memoria

  • 10 audientia

    audĭentĭa, ae, f. [audio], a hearing, a listening to something; audience, attention; mostly in the phrase, audientiam facere, to cause to give attention, to procure a hearing.
    I.
    Lit: exsurge, praeco; fac populo audientiam, i. e. command silence, * Plaut. Poen. prol. 11: Illi praeco faciebat audientiam, Auct ad Her. 4, 55, 68;

    audientiam facere praeconem jussit,

    Liv. 43, 16:

    quantam denique audientiam orationi meae improbitas illius factura,

    Cic. Div in Caeeil. 13, 42; so id. Sen. 9, 28; id. de Or. 2, 80, 325:

    tribuere,

    to give a hearing, App. M. 3, p. 131, 14:

    praebere, Cod. 7, 19, 7: impertiri,

    ib. 2, 13, 1.—
    II.
    Meton.
    A.
    The faculty of hearing, hearing, Prud. steph. 954. —
    B.
    The ears (abstr. for concr.), Arn. 3, p. 117; 5, p. 178.

    Lewis & Short latin dictionary > audientia

  • 11 visus

    1.
    vīsus, a, um, Part. of video.
    2.
    vīsus, ūs, m. [video], a seeing, looking; a look, glance; the faculty or act of seeing, sight, vision.
    I.
    Lit.: feminas omnes visu nocere, quae duplices pupillas habent, Cic. Fragm. ap. Plin. 7, 2, 2, § 18:

    visu effascinare,

    Plin. 7, 2, 2, § 16:

    oculorum visus,

    Lucr. 5, 101;

    so quint. 1, 2, 11: corpus visu tactuque manifestum,

    id. 1, 4, 20: visus in duas acies (divisus est), Lact. Opif. Dei, 10, 10; Ambros. in Luc. 7, 113 al.—In plur., Ov. F. 3, 406; Cael. Aur. Acut. 1, 15, 122; App. de Deo Socr. p. 43, 31.—
    II.
    Transf.
    A.
    The sight, the organ of sight:

    spectare inocciduis visibus,

    with everwatchful eyes, Stat. Th. 6, 277.—
    B.
    Object., a thing seen, a sight, appearance, an apparition, a vision:

    conspectus ab utrāque acie aliquanto augustior humano visu,

    Liv. 8, 9, 10:

    rite secundarent visus,

    Verg. A. 3, 36:

    inopino territa visu,

    Ov. M. 4, 232:

    nocturni visus,

    Liv. 8, 6, 11.—
    C.
    Appearance, seeming, probability:

    multa esse probabilia, quae quamquam non perciperentur, tamen, quia visum haberent quendam insignem et illustrem, iis sapientis vita regeretur,

    Cic. N. D. 1, 5, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > visus

  • 12 cōgitātiō

        cōgitātiō ōnis, f    [cogito], a thinking, considering, deliberating, thought, reflection, meditation, imagination: cogitatio in se ipsā vertitur: commentatio et cogitatio: acerrima et attentissima: simplices, magnas, Ta.: timoris praeteriti: occurrit cogitatio, qualis animus sit.—The faculty of thought, reasoning power: (homo) particeps cogitationis: esse ingenio et cogitatione nullā, of no intellectual force.—A thought, opinion, judgment, resolution, design, plan, project: omnes meas cogitationes in rem p. conferebam: mandare litteris cogitationes suas: multae et graves: sapientiores: saeva, Ta.: reliqua belli, i. e. plans for continuing the war, Cs.: minor intervenit maiori, L.
    * * *
    thinking, meditation, reflection; thought; intention; plan; opinion, reasoning

    Latin-English dictionary > cōgitātiō

  • 13 imitatio

    ĭmĭtātĭo, ōnis, f. [id.], imitation (class.; cf. aemulatio).
    I.
    In gen.:

    imitatio virtutis aemulatio dicitur,

    Cic. Tusc. 4, 8, 17; cf. Quint. 1, 2, 26:

    excellentium civium virtus imitatione digna,

    Cic. Phil. 14, 6, 17:

    imitatione tantam ingenii praestantiam consequi,

    id. Off. 3, 1, 1:

    ut ad imitationem sui vocet alios,

    id. Rep. 2, 42:

    periculosa exempli,

    id. Fl. 11, 24:

    antiquitatis,

    Quint. 11, 3, 10:

    nostrorum dictorum factorumque,

    id. 9, 2, 59:

    fori consiliorumque,

    id. 2, 4, 41 al.:

    in omni re vincit imitationem veritas,

    Cic. de Or. 3, 57, 215:

    nihil ostentationis aut imitationis afferre,

    id. 3, 12, 45:

    longe difficillima est imitationis imitatio,

    the copying of a copy, Plin. Ep. 4, 28, 3:

    certatim haec omnis imitatio lacessivit, ut, etc.,

    Macr. S. 7, 13, 11.—
    B.
    The faculty of imitation:

    ingenii signum in parvis praecipuum memoria est:... proximum imitatio,

    Quint. 1, 3, 1.—
    II.
    In rhet. lang.
    A.
    Imitation of an orator:

    imitatio est, in qua impellimur cum diligenti ratione, ut aliquorum similes in dicendo velimus esse,

    Auct. Her. 1, 2, 3; cf. Cic. de Or. 2, 22 sq.; Quint. 10, 2.—
    B.

    Lewis & Short latin dictionary > imitatio

  • 14 visualitas

    vīsŭālĭtas, ātis, f. [visualis], the power of seeing, the faculty of sight, vision (postclass.), Tert. Anim. 29.

    Lewis & Short latin dictionary > visualitas

  • 15 inventiō

        inventiō ōnis, f    [BA-], the faculty of invention: illa vis quae investigat occulta, etc.—In rhet., invention: excogitatio rerum, etc.
    * * *
    invention/discovery (action/thing); action of devising/planning; plan/stratagem

    Latin-English dictionary > inventiō

  • 16 conspicientia

    conspĭcĭentĭa, ae, f. [conspicio], the faculty of considering:

    rerum conspicien tiam habere,

    Cassiod. An. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > conspicientia

  • 17 eloquor

    ē-lŏquor, ēlŏcūtus (or ēloquūtus), 3, v. dep. a., to speak out, speak plainly, to utter; to pronounce, declare, state, express:

    eloqui hoc est, omnia quae mente conceperis promere atque ad audientes perferre,

    Quint. 8 prooem. § 15 (class.).
    I.
    In gen. (so most freq. in Plautus).
    (α).
    With acc.:

    id quod sentit eloqui non posse,

    Cic. Tusc. 1, 3, 6; so,

    praeclare cogitata mentis,

    id. Brut. 72 fin.:

    audita,

    Plaut. Am. 1, 1, 45:

    nomen meum,

    id. ib. prol. 18:

    argumentum hujus tragoediae,

    id. ib. 51;

    96: rem, ut facta est,

    id. ib. 4, 5, 8 et saep.: ille unum elocutus, ut memoria tenerent milites, etc., * Caes. B. C. 2, 34, 5:

    Gratum elocuta consiliantibus Junone divis "Ilion, Ilion," etc.,

    Hor. C. 3, 3, 17 et saep.—
    (β).
    Absol., Plaut. Aul. 2, 1, 48; id. Curc. 2, 3, 29:

    perge eloqui,

    Ter. Ph. 4, 3, 36:

    eloquar an sileam?

    Verg. A. 3, 39 et saep.—
    II.
    In partic., to speak in an oratorical or eloquent manner (only absol.): et Graece ab eloquendo rhêtôr et Latine eloquens dictus est, etc., Cic. Or. 19; cf. Quint. 10, 1, 3:

    eloqui copiose melius est, quam vel acutissime sine eloquentia cogitare,

    Cic. Off. 1, 44, 156; cf.:

    composite, ornate, copiose eloqui,

    id. de Or. 1, 11, 48:

    eloquendi facultas,

    Quint. 10, 1, 69 et saep.—Hence, ēlŏquens, entis, P. a.
    I.
    Speaking, endowed with the faculty of speech:

    cum res muta fit eloquens,

    Auct. Her. 4, 53.—
    II.
    Eloquent (for syn. cf.:

    facundus, disertus, etc.): Is est eloquens, qui et humilia subtiliter et magna graviter et mediocria temperate potest dicere, etc.,

    Cic. Or. 29, 100 sq.; cf. id. ib. 36, 19:

    M. Antonius disertos ait se vidisse multos, eloquentem omnino neminem,

    id. ib. 5, 18 sq.; id. de Or. 1, 21; Quint. 8 prooem. § 13; 12, 1, 21; cf. Plin. Ep. 5, 20, 5:

    rhetor,

    Cic. N. D. 2, 1:

    senator (Cato),

    Quint. 11, 1, 36:

    vir,

    Vulg. Act. 18, 24 et saep.— Comp., Quint. 12, 6, 6; App. Mag. p. 8 Bip.— Sup., Quint. 1, 1, 21; 4, 2, 58; 5, 13, 3; 8 prooem. § 13; Cic. Brut. 39, 145; Tac. Agr. 10 al.— Adv.: ēlŏquen-ter, eloquently: eloquenter, logiôs, Gloss. — Comp.:

    eloquentius quam prius scribitur,

    Plin. Ep. 3, 18, 6.— Sup.:

    eloquentissime respondere,

    Plin. Ep. 2, 11, 17; 6, 21, 4.
    ēlŏcūtus, a, um, in pass. signif.:

    an quaedam extrinsecus sint elocuta,

    Dig. 3, 2, 13, § 6.

    Lewis & Short latin dictionary > eloquor

  • 18 extemporalitas

    extempŏrālĭtas, ātis, f. [extemporalis], the faculty of extemporaneous speaking or versifying, Suet. Tit. 3 (for which:

    extemporalis facultas,

    id. Aug. 84:

    facultas ex tempore dicendi,

    Quint. 10, 7, 1).

    Lewis & Short latin dictionary > extemporalitas

  • 19 inventio

    inventĭo, ōnis, f. [id.], an inventing, invention (class.).
    I.
    In gen.:

    illa vis quae investigat occulta, quae inventio atque excogitatio dicitur,

    Cic. Tusc. 1, 25, 61; 1, 26, 65; Plin. Pan. 72.—
    II.
    Rhet., the faculty of invention:

    inventio est excogitatio rerum verarum aut verisimilium, quae causam probabilem reddant,

    Auct. Her. 1, 2; cf.:

    partes eae (rhetoricae artis)... inventio, dispositio, etc.,

    Cic. Inv. 1, 7, 9:

    rerum,

    Quint. 12, 10, 36.

    Lewis & Short latin dictionary > inventio

  • 20 praesagitio

    praesāgītĭo, ōnis, f. [praesagio], a presentiment, foreboding, the faculty of divining or presaging (class.; cf.:

    praedictio, divinatio, praesagium, praesensio): inest in animis praesagitio extrinsecus injecta, atque inclusa divinitus,

    Cic. Div. 1, 31, 66:

    divina,

    id. ib. 1, 54, 123: praesagitio dicta, quod praesagire est acute sentire. Unde sagae dictae anus, quae multa sciunt, et sagaces canes, qui ferarum cubilia praesentiunt, Paul. ex Fest. p. 255 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > praesagitio

См. также в других словарях:

  • The Faculty — Données clés Titre québécois Les Enseignants Titre original The Faculty Réalisation Robert Rodriguez Scénario Kevin Williamson David Wechter (histoire) Bruce Kimmel (histoire) …   Wikipédia en Français

  • The Faculty — Título The Faculty (La Facultad) Ficha técnica Dirección Robert Rodriguez Guion Kevin Williamson …   Wikipedia Español

  • The Faculty — Infobox Film name=The Faculty director=Robert Rodríguez writer=Kevin Williamson David Wechter (story) Bruce Kimmel (story) starring=Jordana Brewster Clea DuVall Laura Harris Josh Hartnett Shawn Hatosy Salma Hayek Famke Janssen Piper Laurie Bebe… …   Wikipedia

  • The Faculty — Filmdaten Deutscher Titel The Faculty Produktionsland Vereinigte Staaten …   Deutsch Wikipedia

  • The Faculty of Arts —     The Faculty of Arts     † Catholic Encyclopedia ► The Faculty of Arts     One of the four traditional divisions of the teaching body of the university. It is impossible to fix the date of the origin of autonomous faculties in the early… …   Catholic encyclopedia

  • The Faculty of Communication, Art and Technology at Simon Fraser University — Faculty of Communication, Art and Technology (FCAT) Established 2009 Dean Dr. Cheryl Geisler Location Burnaby, British Columbia, Canada Affiliations …   Wikipedia

  • Annals of the Faculty of Law in Belgrade — Infobox Journal title = Annals of the Faculty of Law in Belgrade editor = discipline = Law review language = English, Serbian publisher = University of Belgrade Faculty of Law country = Serbia frequency = Three times a year history = 1906 to… …   Wikipedia

  • Arts, The Faculty of — • One of the four traditional divisions of the teaching body of the university Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006 …   Catholic encyclopedia

  • The Memory of Our People — is a magazine published in the Argentine, city of Rosario, province of Santa Fe. Founded in the year 2004. Its original title in Spanish is La Memoria de Nuestro Pueblo . History The Memory of Our People is a publication of the Center for… …   Wikipedia

  • Faculty of Law, University of Delhi — The Faculty of Law was established in 1924 and was initially housed in the Prince s Pavilion in the Old Vice regal Lodge Grounds. In 1963, the faculty moved to its present location at the Chhatra Marg, University of Delhi, Delhi.Law Faculty has… …   Wikipedia

  • Faculty of Medieval and Modern Languages, University of Oxford — The Faculty of Medieval and Modern Languages at the University of Oxford, England, was established in 1903. European languages (other than Latin and Greek, taught as part of classical studies) were first taught at Oxford in the 19th century. The… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»